Metabolizm, inaczej nazywany przemianą materii, to proces, który polega na przekształceniu składników odżywczych dostarczonych wraz z pożywieniem w energię. O metabolizmie najczęściej mówi się w kontekście redukcji masy ciała – spowolniony metabolizm powoduje, że organizm spala mniejszą liczbę kalorii, których nadmiar jest gromadzony w postaci tkanki tłuszczowej. Zatem jak przyspieszyć metabolizm i tempo przemiany materii?
Co to jest metabolizm?
Mimo że metabolizm zwykle łączony jest z odchudzaniem, warto wiedzieć, że jest to pojęcie znacznie szersze. Mianem metabolizmu określa się wszystkie reakcje chemiczne i przemiany energetyczne, zachodzące w komórkach żywych organizmów. Procesy te są podstawą wszystkich zjawisk biologicznych, bez których niemożliwe byłyby wzrost i rozmnażanie się komórek czy reagowanie na bodźce. W trakcie przemiany materii składniki odżywcze dostarczone do organizmu wraz z pożywieniem są przekształcane w energię, która jest wykorzystywana na bieżąco lub magazynowana.
Mówiąc o metabolizmie, należy wspomnieć także o wiążących się z nim dwóch istotnych pojęciach. Są to:
- podstawowa przemiana materii – oznacza tempo procesów metabolicznych, które są niezbędne do podtrzymania podstawowych funkcji życiowych, na przykład w stanie spoczynku, przy komforcie termicznym, fizycznym i psychicznym;
- całkowita przemiana materii – czyli suma wszystkich wydatków energetycznych, na którą składają się podstawowa przemiana materii oraz aktywność fizyczna podejmowana w ciągu dnia, przez co u każdej osoby jest ona różna.
Metabolizm to proces ciągły, który zachodzi w organizmie nieustannie. Zdarza się jednak tempo metabolizmu zwalnia.
Co zmniejsza tempo przemiany materii?
Do spowolnienia metabolizmu może dochodzić pod wpływem różnych czynników. Wśród najczęstszych przyczyn wymienia się:
- niewłaściwą dietę,
- nieregularne spożywanie posiłków,
- brak aktywności fizycznej,
- picie małej ilości wody,
- stres.
Przeczytaj także: Jak dbać o jelita – co jeść, a na co uważać?
Zmniejszone tempo metabolizmu powoduje, że organizm spala mniejszą liczbę kalorii, których nadwyżka odkłada się w organizmie w postaci tkanki tłuszczowej. To z kolei ma wpływ na masę ciała, a tym samym wygląd sylwetki – stąd nadmierne odkładanie się tkanki tłuszczowej jest często jednym z pierwszych objawów spowolnienia tempa metabolizmu.
Sprawdzone sposoby na przyspieszenie metabolizmu
Przemianę materii często można przyspieszyć poprzez zmianę codziennych nawyków. Co przyspiesza metabolizm?
Aktywność fizyczna na przyspieszenie przemiany materii
Regularna aktywność fizyczna – na przykład ćwiczenia aerobowe czy trening siłowy – to najprostsza, a przez to najczęściej polecana metoda pozwalająca na wzrost tempa przemiany materii. Dzięki systematycznym ćwiczeniom przyczyniamy się zwiększenia liczby spalanych kalorii – organizm potrzebuje skorzystać ze zgromadzonych zapasów energii, co intensyfikuje spalanie tłuszczu. By podkręcić metabolizm warto jednak nie tylko zaplanować treningi, ale też zwiększyć codzienną aktywność fizyczną – chodzić na spacery, korzystać ze schodów zamiast windy czy zamienić samochód na rower.
Zdrowa dieta przyspieszająca metabolizm
Chcąc poprawić przemianę materii, należy również zadbać o odpowiedni sposób odżywiania się – i jest to ważne nie tylko na diecie odchudzającej, gdy chcemy zrzucić zbędne kilogramy. Na co warto zwrócić uwagę? Jednym z istotnych elementów jest regularne spożywanie posiłków. Przeprowadzone badania naukowe wskazują, że jedzenie w regularnych odstępach czasu o podobnej porze może zwiększać tempo metabolizmu. Celowe unikanie jedzenia czy zbyt długie przerwy między posiłkami sprawiają, że ludzki organizm zaczyna gromadzić zapasy – zmniejsza się liczba spalanych kalorii, co powoduje wzrost masy ciała.
Szybkość metabolizmu jest uzależnione także od liczby spożywanych kalorii. Co dla wielu może wydać się zaskakujące, przy dostarczaniu zbyt małej liczby kalorii, organizm człowieka ogranicza wydatkowanie energii na podstawową przemianę materii, w konsekwencji czego zwalniają procesy metaboliczne. Nieprawidłowe jest więc myślenie, że restrykcyjne, niskokaloryczne diety, często oznaczające głodzenie się, pozwolą szybciej spalić tkankę tłuszczową. Wręcz przeciwnie – by pobudzić metabolizm należy zapewniać organizmowi niezbędną liczbę kalorii.
Zobacz także: Jak obniżyć cholesterol? Domowe sposoby
Poprawić metabolizm może pomóc też uzupełnienie diety o błonnik pokarmowy. Składnik ten wpływa na funkcjonowanie układu pokarmowego i przyspiesza perystaltykę jelit, od których zależy trawienie substancji odżywczych z pożywienia. W błonnik bogate są surowe owoce i warzywa, rośliny strączkowe (zwłaszcza nasiona), produkty zbożowe z pełnego ziarna, płatki zbożowe oraz otręby. By przyśpieszyć metabolizm warto też wypracować nawyk picia szklanki zimnej wody na czczo. Picie wody o poranku nie tylko poprawia pracę układu trawiennego. Organizm wykorzystuje energię potrzebną na jej podgrzanie, co może zwiększyć tempo procesów metabolicznych zachodzących w organizmie nawet o kilkadziesiąt procent.
Inne sposoby na poprawę metabolizmu
To, jak szybko w naszym organizmie zachodzi przemiana materii zależy też od naszej kondycji psychicznej. Odczuwając zdenerwowanie czy przewlekły stresy, dochodzi do wydzielania tak zwanych hormonów stresu, pod wpływem którego przemiana materii zwalnia. By przyspieszyć metabolizm dobrze jest więc zatroszczyć się o swoje samopoczucie – kluczowe będą tu regularny wypoczynek oraz zdrowy sen.
By zwiększyć szybkość procesów chemicznych zachodzących w organizmie można także stosować naturalne suplementy diety zawierające zieloną herbatę, kawę czy czarny pieprz, którego spożywanie może zwiększać wydatki energetyczne organizmu poprzez zwiększone utlenianie tłuszczów. Należy jednak pamiętać, że tego typu preparaty mogą stanowić wyłącznie wsparcie, ponieważ nigdy nie zastąpią zdrowego stylu życia.
