Charakterystyka badania
Badania moczu są jednymi z podstawowych badań laboratoryjnych, których wyniki umożliwiają wykrycie wielu chorób. Mocz może zawierać setki różnych substancji, które są efektem końcowym procesu przemiany materii. Podwyższony bądź obniżony poziom niektórych z nich lub obecność nieprawidłowych substancji jest wskaźnikiem infekcji. Badanie moczu bardzo często przeprowadza się rutynowo, chociaż wskazaniem do jego wykonania są niepokojące objawy u pacjenta. Jest to badanie proste, nieinwazyjne, tanie i ogólnodostępne, jednak mimo swojej prostoty może dostarczyć istotnych informacji o naszym stanie zdrowia.
Wskazania
Badania moczu wykonuje się w ramach rutynowych badań lekarskich lub w przypadku podejrzenia zakażeń układu moczowego, o których świadczą takie objawy, jak: ból brzucha, zwłaszcza w okolicy podbrzusza, uczucie pieczenia lub bólu podczas oddawania moczu, częsta potrzeba korzystania z toalety, uczucie parcia na mocz, uczucie niepełnego oddania moczu, nykturia (czyli konieczność wstawania w nocy do toalety), trudności w oddawaniu moczu, gorączka, czy zmiana w wyglądzie oddawanego moczu na przykład zmiana zabarwienia. Badania moczu powinno się regularnie przeprowadzać u osób cierpiących na cukrzycę, kamicę moczową, niektóre choroby nerek i wątroby oraz nawracające zakażenia układu moczowego. Również podczas ciąży rutynowo powinno zostać wykonane badanie ogólne moczu.
Jak się przygotować do badania moczu?
Podstawowe badanie moczu wykonuje się rano i po nocy.
Przebieg badania
Aby przeprowadzić badanie moczu, konieczne jest pobranie jego próbki. W tym celu należy zaopatrzyć się w specjalny pojemnik, dostępny w aptece i laboratorium. Nigdy nie należy zbierać moczu do innych naczyń i pojemników, gdyż może to wypaczyć wyniki badania. Kubek powinno się otworzyć dopiero tuż przed pobraniem, a wieczka nie należy kłaść spodem do dołu, gdyż prowadzi to do zanieczyszczenia próbki. Przed badaniem myjemy ręce.
Przed oddaniem moczu konieczne jest dokładne umycie okolic cewki moczowej i narządów płciowych – w tym celu używamy ciepłej wody. Czynność ta jest obowiązkowa, jej niewykonanie może zaburzyć wyniki badania, co w efekcie może poskutkować niepotrzebnym włączeniem leków.
Do badania pobieramy środkowy strumień moczu. To znaczy, że mikcję należy rozpocząć do muszli klozetowej, po czym po kilku sekundach pod nieprzerwany strumień ustawia się pojemnik i napełnia go do poziomu około 50 ml. Po czym pozostałą część moczu oddaje się ponownie do muszli klozetowej. Po pobraniu próbki zamyka się pojemnik i w jak najkrótszym czasie dostarcza go do laboratorium analitycznego.
W przypadku, gdy tak szybkie dostarczenie próbki moczu do laboratorium nie jest możliwe, pojemnik można przechowywać do kilkunastu godzin w temperaturze około czterech stopni Celsjusza.
Podczas badania moczu sprawdza się szereg parametrów - ocenia się cechy fizyczne, biochemiczne oraz morfologiczne moczu.
Interpretacja wyniku
Podczas badania moczu sprawdza się szereg parametrów - ocenia się cechy fizyczne, biochemiczne oraz morfologiczne moczu.
Kolor / barwa, przejrzystość / klarowność; Ciężar właściwy; pH; Białko; Cukier; Ciała ketonowe w moczu; Bilirubina; Urobilinogen; Azotany; Leukocyty. Te parametry odczytuje się z tzw.: „paska” automatycznie, przez analizator.
Mocz poddawany jest również ocenie mikroskopowej jest to badanie osadu moczu, w tym celu preparat jest odwirowywany. W pierwszej kolejności preparat oglądany jest pod mniejszym powiększeniem, a następnie pod większym. W badaniu ocenia się wszystkie składniki morfotyczne obecne w moczu, – czyli nabłonki (płaskie, okrągłe, nerkowe), ciałka krwi (erytrocyty, leukocyty), składniki mineralne (kryształy), obecność bakterii, grzybów, pasożytów oraz śluzu.
Pamiętaj jednak drogi pacjencie, twój wynik powinien zawsze zinterpretować lekarz. Badanie ogólne moczu zazwyczaj stanowi jeden z wielu elementów badań.
Najczęściej pojawiające się pytania dotyczące badania moczu
Co wychodzi w badaniu ogólnym moczu?
Podczas ogólnego badania moczu sprawdza się wiele parametrów -m.in. ocenia się cechy fizyczne, biochemiczne oraz morfologiczne moczu.
Ogólne badanie moczu pokaże:
- Kolor / barwę moczu
- Przejrzystość / klarowność moczu
- Ciężar właściwy
- PH
- Obecność Białka w moczu;
- Obecność m.in cukru; ciała ketonowe ; bilirubina; urobilinogen; azotany; leukocyty.
Te parametry odczytuje się z tzw.: „paska” automatycznie, przez analizator.
Jak prawidłowo pobrać mocz do badania?
Do pojemnika oddaje się mocz ze „środkowego strumienia” - najpierw należy oddać pierwszą niewielką ilość moczu do toalety, a dopiero potem pobrać prawidłowy mocz do pojemnika. Końcową ilość moczu należy znowu oddać do toalety. Pobrana próbka moczu do badania ogólnego powinna mieć od 50 do 100 mililitrów.
Czy w badaniu ogólnym moczu można wykryć bakterie?
Do oznaczania bakterii w moczu służy posiew moczu.
Jak powinny wyglądać prawidłowe wyniki moczu?
U osoby zdrowej mocz powinien być przejrzysty. Lekko kwaśny odczyn pH moczu, czyli wartości 6,0-6,2. Brak obecności w moczu białka, glukozy, ciał ketonowych, bilirubiny, erytrocytów, azotynów i esterazy leukocytów.
Ile wcześniej można pobrać mocz do badania?
Próbkę moczu do badania należy pobrać rano po nocy. Po pobraniu próbki w jak najkrótszym czasie należy dostarczyć ją do laboratorium analitycznego.
