Nadwaga i otyłość u dzieci to problem nie tylko na skalę krajową czy europejską, ale nawet światową. Stąd coraz częściej rodzice zadają sobie pytanie: jak odchudzić dziecko? Kluczem do sukcesu jest w tym przypadku zmiana nawyków żywieniowych oraz zwiększenie aktywności fizycznej.
Co trzecie polskie dziecko ma nadwagę
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) już w 1974 roku zakwalifikowała otyłość do grupy chorób cywilizacyjnych. Co więcej, eksperci WHO twierdzili wówczas, że stanie się ona jedną z ważniejszych chorób żywieniowych – i niestety się nie pomylili. Zgodnie z danymi WHO, w 2016 roku aż 18% populacji osób w wieku 5-19 lat miało nadmierną masę ciała. Prognozuje się, że do 2025 roku liczba dzieci i nastolatków z nadwagą wzrośnie do 177 mln, natomiast z otyłością – do 91 mln.
Dane dotyczące Polski również nie napawają optymizmem. Badanie COSI z 2016 roku wykazało, że w grupie wiekowej 6-8 lat aż 32% chłopców miało nadmierną masę ciała, w tym 14% otyłość, natomiast wśród dziewczynek było to odpowiednio 29% i 10%. Z kolei wyniki badania HBSC z 2018 roku, obejmującego nastolatków z grupy wiekowej 11-15 lat, wskazują, że nadmierną masę ciała ma 29,3% chłopców (w tym 7% otyłość) oraz 13,7% dziewcząt (w tym 2,6% otyłość).
Przyczyny nadwagi i otyłości u dzieci
Powyższe dane jednoznacznie wskazują, że średnio co trzecie dziecko lub nastolatek w Polsce ma nadwagę lub otyłość, a tendencja ta wyłącznie wzrasta. Chcąc jednak skutecznie odchudzić dziecko, warto najpierw poznać kluczowe przyczyny nadwagi i otyłości u najmłodszych. Są to przede wszystkim:
- niewłaściwa dieta – coraz częściej jadłospis dzieci bazuje na żywności wysoko przetworzonej z dużą ilością tłuszczu i cukru, posiłkach typu fast food oraz słodzonych napojach. Brakuje w nim natomiast świeżych warzyw i owoców, zawierających cenne dla zdrowia witaminy i minerały;
- siedzący tryb życia i niedostateczna dawka ruchu – obecnie dzieci coraz rzadziej spędzają czas wolny w aktywny sposób. Problem ten pogłębiła pandemia, gdy z uwagi na obowiązujące obostrzenia, przez długi czas byliśmy zmuszeni pozostać w domu.
Należy zaznaczyć, że niekiedy trudności z utrzymaniem prawidłowej wagi u młodych osób są konsekwencją problemów zdrowotnych, chorób uwarunkowanych genetycznie czy przyjmowania niektórych leków. Z drugiej jednak strony przypadki te stanowią zaledwie około 5% – w zdecydowanej większości nadmierna masa ciała występuje u zdrowych dzieci i nastolatków.
Skutki nadwagi i otyłości u dzieci
Konsekwencje nadwagi i otyłości u dzieci oraz nastolatków mogą być długofalowe. Nadmierne kilogramy nie tylko wpływają na ogólną sprawność i samopoczucie najmłodszych, ale mogą także prowadzić do rozwoju wielu chorób i schorzeń: cukrzycy typu 2, nadciśnienia, chorób układu sercowo-naczyniowego, zaburzeń hormonalnych i metabolicznych oraz zmian zwyrodnieniowych w obrębie układu kostno-stawowego.
Nadwaga i otyłość wpływają również na kondycję psychiczną młodych ludzi, co przekłada się na jakość życia i funkcjonowanie w grupie rówieśników. Co należy podkreślić, naukowcy wskazują, że wiele osób, które borykały się z nadwagą lub otyłością w okresie dziecięcym lub nastoletnim, ma też problem z nadmierną wagą w życiu dorosłym.
Jak odchudzić otyłe dziecko?
Odchudzanie dzieci wygląda inaczej niż u dorosłych. By odchudzić dziecko nie stosuje się jako takiej diety – jest ona zalecana tylko w wyjątkowych przypadkach – ale stopniowo zmienia jego nawyki żywieniowe i zachęca do zdrowego odżywiania. W połączeniu ze zwiększeniem aktywności fizycznej powinno przynieść efekt w postaci utraty nadmiernych kilogramów.
Sprawdź organizowane przez nas od 2009 roku Turnusy odchudzające dla dzieci
Jak więc odchudzić dziecko z nadwagą lub otyłością? Podczas planowania i przygotowywania posiłków należy pamiętać przede wszystkim o tym, by:
- posiłki dla dziecka miały odpowiednią wartość energetyczną i odżywczą, dostosowaną do jego wieku;
- posiłki były nie tylko zdrowe, ale też urozmaicone i uwzględniały preferencje smakowe dziecka;
- zwiększyć regularność posiłków, które powinny być spożywane co około 3 godziny. Między posiłkami należy natomiast unikać podjadania, które wskazuje się jako jeden z głównych powodów przyjmowania zbyt dużej liczby kalorii;
- ograniczyć spożywanie produktów przyczyniających się do wzrostu wagi, w tym słodkich napojów, słodyczy, słonych przekąsek czy dań typu fast food. Nie warto jednak ich całkowicie eliminować, gdyż mogłoby to wywołać niechęć czy nawet sprzeciw wobec zmiany przyzwyczajeń żywieniowych.
By dodatkowo zachęcić dziecko do zmiany nawyków żywieniowych, warto także nieco poeksperymentować w kuchni i przygotowywać lubiane przez dzieci potrawy w zdrowszej odsłonie. Placki czy naleśniki z mąki orkiszowej lub hamburgery z większą ilością warzyw niż tłuszczu smakują większości dzieci!
Jak odchudzić dziecko? Dodatkowe wskazówki
By odchudzanie dziecka przyniosło oczekiwane efekty, należy też zapamiętać kilka dodatkowych zasad:
- dziecku nie należy podawać suplementów diety przyczyniających się do utraty nadmiernych kilogramów;
- dzieciom do 7. roku życia nie powinno się ograniczać kaloryczności posiłków – spadek masy ciała może nastąpić za sprawą zmiany zwyczajów żywieniowych i zwiększenia aktywności;
- zmiana jadłospisu powinna dotyczyć całej rodziny – nie tylko dziecka;
- podczas przygotowywania potraw warto sięgać po zdrowsze zamienniki – śmietanę często można zastąpić jogurtem, a cukier ksylitolem lub erytrytolem;
- warto zachęcać dziecko do picia wody między posiłkami;
- nie należy wypominać dziecku nadprogramowych kilogramów – podkreślanie nadwagi nawet w pieszczotliwy sposób może wywołać u dziecka kompleksy i obniżać jego samoocenę.
Aktywność fizyczna u dzieci z nadwagą
Nieodłącznym elementem procesu odchudzania dziecka powinno być zwiększenie ilości ruchu. Aktywność najlepiej jednak wybrać razem z dzieckiem – w przeciwnym razie pociecha nie będzie chętnie jej podejmowała. Dobrym rozwiązaniem często okazuje się zapisanie dziecka na dodatkowe zajęcia sportowe. Wybór jest ogromny – pływanie, sporty zespołowe, taniec czy tenis – dzięki czemu znalezienie lubianej przez dziecko aktywności nie powinno przysporzyć problemu.
By zaszczepić w dziecku zamiłowanie do aktywności fizycznej, rodzice powinni podejmować ją razem z nim. Wolny czas zamiast spędzać przed telewizorem, poświęćmy na piesze wycieczki, przejażdżki rowerowe, wizytę na basenie lub lodowisku czy wspólne gry – w ten sposób nie tylko przyczynimy się do spadku wagi u dziecka, ale również zadbamy o wzajemne relacje.
